کنتاکتور (Contactor) یک کلید کنترل شونده به صورت الکتریکی است که برای کلیدزنی یک مدار قدرت یا کنترل مورد استفاده قرار میگیرد. کنتاکتور شباهت زیادی به رله دارد، با این تفاوت که کنتاکتور برای کاربردهای آمپر بالا به کار می رود.[۱]
یک کنتاکتور با مداری کنترل میشود که سطح قدرت خیلی کمتری از مدار مورد کلیدزنی دارد. کنتاکتورها انواع مختلفی با تواناییها و ویژگیهای مختلفی دارند. برخلاف یک مدارشکن قدرت یک کنتاکتور برای قطع یک جریان اتصال کوتاه استفاده نمیشود.
کنتاکتورها در گستره و اندازه های مختلفی موجودند. از کنتاکتورهای کوچک با ولتاژ ۲۴V DC که به سادگی در یک دست جا می گیرند و توانایی قطع تنها ۱ آمپر را دارند، گرفته تا کنتاکتورهای با پهنا (یا درازای) ۱ متر (یارد) با ولتاژهای چند کیلوولت و آمپراژ چند هزار آمپر.
کنتاکتورها برای کنترل بارهای مختلف الکتریکی اعم از الکتروموتورها، بانکهای خازنی، مدارات روشنایی، گرمکن های الکتریکی و سایر تجهیزات الکتریکی استفاده می شوند.
ساختار
کنتاکتور از سه بخش اصلی کنتاکت، الکترومگنت و محفظه(Frame) عایقی تشکیل شده است.
کنتاکت
کنتاکت ها که شامل کنتاکتهای قدرت و کنتاکتهای فرمان بوده و با فنر دارای حالت ارتجاعی می شوند، وظیفه ی هدایت الکتریکی را به عهده دارند.
الکترومگنت
الکترومگنت، نیروی لازم برای بسته شدن کنتاکتهای هادی الکتریسته را فراهم می کند.
محفظه
این بخش، برای ایزوله کردن بخشهای هادی و خطرناک کنتاکتور و حفظ جان کسانی که با کنتاکتور سر و کار دارند، به کار می رود. جنس محفظه معمولا از مواد عایق الکتریسیته مانند Bakelite، Nylon 6 و پلاستیکهای سفت شونده در برابر حرارت است.
مزایای استفاده از کنتاکتورها نسبت به کلید دستی :
1- مصرف کننده از راه دور کنترل می شود .
2- از چند نقطه می توان مصرف کننده را کنترل کرد .
3- امکان طراحی مدار فرمان اتوماتیک برای مراحل مختلف کار مصرف کننده وجود دارد .
4- سرعت قطع ووصل کنتاکتور زیاد واستهلاک آن کم است .
5- از نظر حفاظتی مطمئن ترند وحفاظت مطمئن وکاملتر دارند.
6- عمر موثر آنها بیشتراست .
7- هنگام قطع برق مدار مصرف کننده نیز قطع می شود وبه استارت مجدد نیاز پیدا می کند ، در نتیجه از خطرات وصل ناگهانی دستگاه جلوگیری می گردد.
شناخت مشخصات فنی کنتاکتور :
برای اتصال مصرف کننده به شبکه باید از کنتاکتوری بامشخصات مناسب استفاده کرد ، که کنتاکتور آن تحمل جریان راه اندازی وجریان دائمی را داشته باشد ، وهمچنین در صورت اتصال کوتاه جریان لحظه ای زیاد که از مدار عبور می کند ویا جرقه ای که هنگام قطع مدار ایجاد می شود صدمه ای به مدار نزند .
انواع کنتاکتور ها وکاربرد آنها :
مورد استفاده
|
استاندارد وطبقه بندی کنتاکتور
|
نوع جریان
|
بار اهمی ، بار غیر اندیکتیو یا اندیکتیوته ی ضعیف ، گرمکن برقی با ضریب توان 95%
|
AC1
|
AC
|
برای راه اندازی موتور های باسنکرون روتور سیم پیچی بدون ترمز وجریان مخالف ، جریان راه اندازی یستگی به مقاومت مدار روتور دارد.
|
AC2
|
برای راه اندازی موتور آسنکرون روتور سیم پیچی با ترمز جریان مخالف
|
AC2َ
|
برای راه اندازی موتور آسنکرون روتور قفسه ای هنگام قطع جریان نامی از تیغه های کنتاکتور عبور می کند ، تحمل جریان راه اندازی 5 تا 7 برابر جریان نامی
|
AC3
|
برای راه اندازی موتور آسنکرون روتور قفسه ای به کار بردن ترمز جریان مجالف تغییر جهت گردش الکتروموتور روتور قفسه ای با تعداد دفعات قطع ووصل زمانی اندک .
|
AC4
|
کنتاکتور کمکی فرمان بدون داشتن کنتاکت قدرت ، کوبل مغناطیسی ، استفاده فقط در مدار فرمان .
|
AC11
|
مورد استفاده
|
استاندارد وطبقه بندی کنتاکتور
|
نوع جریان
|
بار اهمی ، بار غیر اندیکتیو یا اندیکتیوته ی ضعیف ، گرمکن برقی با ضریب توان 95%
|
DC1
|
DC
|
برای راه اندازی موتور شنت ،قطع کردن موتور هنگام کار
|
DC2
|
برای راه اندازی موتور شنت با تعداد دفعات قطع و وصل زیاد در فواصل زمانی اندک ، مدار ترمز
|
DC3
|
راه اندازی موتور سری ، قطع موتور هنگام کار
|
DC4
|
راه اندازی موتور سری با تعداد دفعات قطع ووصل زمانی اندک تغییر جهت گردش موتور و ترمز .
|
DC5
|
کنتاکتور کمکی فرمان بدون داشتن کنتاکت قدرت ، کوبل مغناطیسی ، استفاده فقط در مدار فرمان .
|
DC11
|
مقادیر نامی کنتاکتور :
برای تغذیه ی موتور های الکتریکی وسایر مصرف کننده های الکتریکی در شبکه های 380 ولت نیاز به کلید دستی و غلطکی یا کنتاکتور ، که این کلید ها باید طوری انتخاب شود که مشخصات مناسبی داشته باشد ، از قبیل جریان نامی جریان دائمی ، جریان اتصال کوتاه ، که کننتاکتهای آن بتواند تحمل آنها را داشته باشد .
جریانها :
1- جریان کار نامی(Ie ) :شرط استفاده از کنتاکتور را بیان می کند اگر از کنتاکتور به عنوان جریان دائمی استفاده نماییم .
2- جریان دائمی( Ith2 ) : در شرایط کارطبیعی به طور دائمی وبدون قطع شدگی در زمان نامحدود کار خودش را انجام دهد ، وهیچ تغییری در کنتاکتور ایجاد نشود .
3- جریان هفتگی ( Ith1 ) :در شرایط کار طبیعی وبا اتصال هفته ای یک بار هیچ تغییری در خوصیات کنتاکتور ایجاد نشود
4- جریان شیفتی(8 ساعتی ) ( Ith ) :با اتصال یک شیفت 8 ساعت در شرایط طبیعی هیچ تغییری در خصوصیات آن ایجاد نشود .
5- جریان اتصال کوتاه ( Is ) : در حالت اتصال کوتاه ماکزیمم جریانی که می تواند از تیغه های کنتاکتور به مدت یک ثانیه عبور دهد .
ولتاژ ها :
1- ولتاژ کار نامی ( Ue ) :مربوط به عضو اتصال دهنده ی کنتاکتهای ، کنتاکتور می باشد .
2- ولتاژ عایقی ( Ui ) : مربوط به استحکام عایقی عضو های بین اتصال دهنده ی کنتاکتها است .
3- ولتاژ تغذیه ( Uc ) : ولتاژ بوبینها است و به ولتاژ کار نامی مربوط نیست .
نظرات شما عزیزان:
|